Poe’nun kara mizahı: Aslanlaşma

Futuristika Edgar Allan Poe günleri hakkında not: 19 Ocak 2009, eşsiz yazar Edgar Allan Poe’nun 200. doğum yıldönümü. Futuristika da bu kapsamda, 18 Ocak’tan başlayarak birkaç gün boyunca, Poe’nun popüler kültürdeki yansımalarının, sadece bir bölümünün peşine düşüyor. Gerisi “Bir düşün içinde bir düş.” Edgar Allan Poe her ne kadar öyküleriyle gotik edebiyat, korku edebiyatı ya da polisiye edebiyat içine, şiirleriyle de romantik şiir akımına dahil ediliyor olsa da, yapıtlarında arka planda gezinen kara mizah, dikkatli okurlar tarafından fark edilebilir. Özellikle “Aslanlaşma” isimli öyküsü, bu anlayışının doruğa çıktığı çalışmasıdır. 1835 Mayıs ayında yayınlanan öyküde, Poe satir anlatımla, toplumdan farklı olmanın kibirli
Ocak '09

Futuristika Edgar Allan Poe günleri hakkında not: 19 Ocak 2009, eşsiz yazar Edgar Allan Poe’nun 200. doğum yıldönümü. Futuristika da bu kapsamda, 18 Ocak’tan başlayarak birkaç gün boyunca, Poe’nun popüler kültürdeki yansımalarının, sadece bir bölümünün peşine düşüyor. Gerisi “Bir düşün içinde bir düş.”

Edgar Allan Poe her ne kadar öyküleriyle gotik edebiyat, korku edebiyatı ya da polisiye edebiyat içine, şiirleriyle de romantik şiir akımına dahil ediliyor olsa da, yapıtlarında arka planda gezinen kara mizah, dikkatli okurlar tarafından fark edilebilir. Özellikle “Aslanlaşma” isimli öyküsü, bu anlayışının doruğa çıktığı çalışmasıdır.

1835 Mayıs ayında yayınlanan öyküde, Poe satir anlatımla, toplumdan farklı olmanın kibirli güzelliğinin yanında, iktidar odaklarına da gönderme yapar. Soylular, zenginler, düşesler ve dükler arasında, öykünün kahramanı bir masal dünyasındaki gibi eşsizdir.

Ancak tüm bu güzellik ve şöhret, kahramanın farklı olmasına neden olan, toplumsal “normal”i yok edince bir anda çöküverir.

Aslanlaşma, Poe’nun popüler öykü ve şiirlerinden ayrı duran, hatta pek bilinmeyen, ancak bize göre en değerli çalışamlarından biridir. Öykünün bir yerinde İstanbul’dan gelen bir Padişah’a da gönderme yapılır. Zaten, asalet adına ne varsa, Poe’nun Aslanlaşması’nda bir yerde alaya uğrayarak beliriverir. ✪

Dost Körpe çevirisiyle Edgar Allan Poe-Aslanlaşma (PDF)