İnternet içeriği dinamikleştikçe hızı arttı. Bilginin depolanması, sunumundan bile önemli olmaya başladı. Artık takip edilen bir web sitesi açıldığında, aslında görülen web sitesinin “o andaki” görünümü. O da her an değişebiliyor, siteyle birlikte yok olabiliyor vs.
Washington Üniversitesi doktora öğrencisi Eytan Adar, arkadaşları ve Adobe ile birlikte, Zoetrope adını verdikleri bir uygulama üzerinde çalışıyorlar. Buna göre kullanıcılar, tarihe karışmış bilgiler, siteler arasında, geriye dönük arama yapabilecekler.
Bugünkü web ortamı, görüntülediğimiz bilginin akıp gideceği, bir nevi “fani web” olarak adlandırılıyor. Bu webin ömrü kısa. Sitelerin eski versiyonlarının görüntüsünü alan Internet Archive dışında, geriye dönük web araması yapabileceğimiz bir uygulama yok.
Geriye dönük olarak, mesela futbol takımlarının geçen yılki puan durumları, oyuncuların istatistikleri, son altı ayın döviz inişi çıkışı, iki ay önce yağmurlu bir günce bir haber sitesinde yayınlanan makaleyi vs aranabilecek.
Proje ekibinden Adar, 2008 Beijing Olimpiyatlarında şehirdeki hava kirliliği rakamlarına bakmak istediğinde fark etmiş ki, tarihsel veri arşivi pek güvenilir gözükmüyor. Bu durumda Zoetrope bir araştırmacı ya da sorularına cevap arayan meraklılara hitap edebilecek gibi görünüyor.
Herhangi bir web sitesinin geçmişteki “versiyonuna” bakmak istediğinizde, kaydırgaç’ı geriye çekiyorsunuz ya da isterseniz, mesela Cnn.com manşet kısmını bir kutu içine alıp sadece oranın tarihsel versiyonlarında geziyorsunuz.
Zoetrope, rakamsal sonuçlar da verecek. Örneğin belirli bir zaman periyodunda benzin fiyatlarını incelemek istedik. Zoetrope bunu bize grafik olarak verecek. Proje yapımcılarına göre, Zoetrope görsel sonuçlar da verecek. Mesela, trafik yoğunluğunun yağmurlu ve güneşli günler arasındaki farkını bir resim dosyalarında sunabilecek.
Zoetrope, şu sıralar yaklaşık 1.000 sitenin her saat arşivini alıyor ve bunu dört aydan uzun bir süredir sürdürüyor. Adar’ın amacı ise, Internet Archive’in 14 yıllık arşivini de almak. Zoetrope, sık güncellenen siteleri daha sık, nadir güncellenenleri de ona göre arşivlemeyi de öğrenen bir uygulama.
Web üzerindeki bilgiyi depolamanın bu yeni yolu, belki bilgiyi sunan değil, ancak bilgiye ulaşmaya çalışan kullanıcı tarafında büyük yenilikleri barındırıyor. Yapımcılar, 2009 yazında uygulamayı ücretsiz sunmayı planlıyor. [Video] ✪