Miss Stone hadisesi
93 harbinden (Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden) ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşından büyük yenilgiyle ayrılan “Devlet-i Aliyye” balkanlardaki birçok toprak parçasını ya kaybetmiş ya da emniyet kontrolünü elinde tutamaz hale gelimiştir. Rus ordusu İstanbul’un eşiğine (Yeşilköy) kadar ilerlemiştir. Bunlara ek olarak ulus kavramının somut olgu halinde balkan topraklarında yeşermesi ayrıca bu bölgedeki emniyet olaylarını güçleştirmekteydi. Yaşanacak olan Miss Stone hadisesi hem Osmanlı yönetimini zor durumda bırakacak hem de itibarını yerle bir edecekti. Kendi toplumlarının bağımsızlıkları için komitecilik hareketleriyle huzursuzluk yaratan bu girişimler, tamamiyle Osmanlı’nın kontrolünden çıkmaktaydı.
Osmanlı topraklarında misyonerlik faaliyetleri çeşitli şekillerde yürütülmekteydi. Bu faaliyetler kimi zaman anadolu topraklarındaki kiliselerin öncülüğünde kimi zaman da dış bağlantılı güçlerin çalışmalarıyla yapılmaktaydı. Toplum bundan hoşnut muydu? Sanmıyoruz.
Rehine krizi
Amerika’nın ilk modern rehine krizi olarak anımsanan olay 1901 yılının Ağustos ayında Osmanlı topraklarında yaşanmıştı. Amerikanlı Protestan mezhebi misyonerleri Ellen Maria Stone ve hamile arkadaşı Katerina Stefanova–Tsilka, o dönemde Makedonya ve Bulgaristan bölgesinde komitecilik yaparak bağımsızlık hareketlerinde bulunan, liderliğini Yane Sandanski, Hristo Chernopeev ve Krǎstyo Asenov’un yaptığı IMRO tarafından kaçırılmışlardı.
Internal Macedonian Revolutionary Organization [IMRO]/Yerel Devrimci Makedon Birliği tarafından yaşatılan bu rehine olayı örgütlerine güç katmak ve finansal anlamda örgütlerine getiri sağlamak için fidye istemek amacıyla gerçekleştirilmişti. O dönemin gazetelerinde sıkça bahsedilen bu olay, kaçırma eyleminden 6 ay sonra 1902 yılında sonlandırıldı. Gerçekleştirilen yoğun görüşmelerin ardından şimdiki Bulgaristan sınırları içerisinde yer alan Bansko şehrinde komitecilere 18 Ocak 1902 tarihinde ödenen 120,000 altın Türk lirasıyla rehine olayı noktalandı. Rehineler Ellen Maria Stone ve Katerina Stefanova–Tsilka 2 Şubat 1902 tarihinde Strumica’da salıverildiler. ✪
