20.yy başında Rusya, hem Japonya ile savaşın hem de 1905 kalkışmasının etkisiyle karışık dönemler yaşıyordu. O dönemde, ülkedeki farklı grupların -menşevikler, bolşevikler, sosyalistler, anarşistler, nihilistler- görüşleri doğrultusunda, 480’den fazla yeraltı dergisi ortaya çıktı. Tüm dünyada, yıllar sonra bile, organize olmadan bu denli etkili bir yeraltı hareketi görülmemiş olabilir. Dergilerin ortak noktası, Çarlık yönetiminde reform istekleriydi.
Dergiler hızla sansüre uğradılar. Bazıları açıldığı gibi kapanmak zorunda kaldı.
“Blood; Laughter. Caricatures from the 1905 Revolution” isimli kitapta, dönemin bu muhalif dergilerinden örnekler var.
Bu örnekleri kitaptan ve Yale Üniversitesi Nadir Kitap ve Yazmalar Kütüphanesi’nden aldık. ✪
