Alfredo Castaсeda (1923-1981)
Castaceda’nın imgesindeki sakallı yaşlı adam insanlığın anlayış düzeyinin son demlerini haber verir. Ataerkil geçmişin, dinle, kadınla, şansla bağlatılarını sunar bize.
Resimde açık bir şekilde; Hz. İbrahim’in, oğlu İsmail’i kurban etmek istemesi görülür. Dizlerinin üstüne çökmüştür Hz. İbrahim. Sağ elinde bıçak sol elinde İsmail vardır. İbrahim’in gençliğidir aynı zamanda İsmail. Onu kurban etmek istemesinin ana nedeni rüya değildir. Yaşının ilerlemesinden dolayı girdiği bir tür gençlikle anlaşamamazlık psikolojine girmiştir. İlk baba-oğul ayrılığı buna dayanıyor diyebiliriz. Görülen rüya, bilinçaltının yansımasından bir şey değildir. Aslında İsmail’i kurban etmesi, onu daha iyi yapmayacaktır. İçinde bulunduğu karmaşık durumu sağ ve sol taraflarında görebiliriz. Bıçak sağdır ama sol yanı istediği için bunu yapacaktır. Sol kalbi, sağ beyni temsil ettiği için ters bir durum vardır. Bu ters durum ise İsmail’in onun gençliği olduğu ihtimalini kuvvetlendiriyor. İbrahim aynı kendini kurban etmek istiyor aynı zamanda.
Kurban olarak gelen koç, ataerkil yapının zayıflayacağına işarettir. Çünkü koç erkektir. İbrahim, oğlunu kesmeyerek ataerkil toplumu tamamen sekteye uğratmış diyebiliriz. Doğada zayıflığa yer yoktur. Oğlunu kesmeyecek ise birşey kesmek zorundadır o. Vicdanının, bedelini ise koç öder. Koç, erkekliğini gösteremez ve ölür. İbrahim, ise burada iki şeyi mükemmel dengelemiştir.
1) Oğlunu kesmeyerek, erkekliğinden ödün vermiştir.
2) Koç’u seçerek ‘zayıf” erkekliğin ölmesini istemiştir.
Madem ataerkil yapı bozulacak, bari güçlü erkekler bunun meyvesini yesin.
Castaсeda da bunu anlamış ki koçu altta ayrı eklemiştir. Aslında koçun ayrı eklenmesinin başka bir nedeni daha vardır, İbrahim’in bilinçaltında yatan ve belirsiz olan düşünceleri koçla birlikte yüzeye çıkıyor. Rüyasın’da oğlunu öldüren İbrahim, bunu gerçekliğe dökerken nasıl bir psikoloji içindedir? Bunun en ince ayrıntısı, koçun kurban edildikten sonra yenmesidir. Neden kurbanlık olan koç yenmiştir asıl bu soru sorulmalıdır. Belirsiz bir nekrofili rüyasını mı görmüştür İbrahim? İnsanın insanı yediği bir geleneğe son verdiği açıktır.
Alttan gelen koç ile İbrahim ve oğlu ağacı da imgeler. Kökleri koç olan bu ağacın gövdesi İbrahim, dalları ise bıçak ve İsmail’dir. Paradoks bir şekilde kökü keser ve kök tekrar dolmaya başlar.
Ayrıntılardan biri de İbrahim’in arkasında bulunan manzara ve bu manzarayı çevreleyen yarım dairedir. Sadece yarım daireye baktığımızda resimde İbrahim, bıçak ve İsmail’in başı görünür. İşte İsmail’i kesseydi İbrahim bu tam daire olacaktı. Tam daire ise tamamen doğayla birliktir. Dairenin altında renk değişir işler daha karmaşık bir hale gelir. Özgürlük mavisinden çöl rengine gelen renk, koçta kırmızı bir hal alır.
Başka bir yönden bakarsak, İbrahim’in elinde tuttuğu baş kendi gençliğidir. İbrahim kıyamaz gençliğine ve başka bir yöntem dener. Koç bunu doldurabilecek bir hayvandır. Erkektir, pandır ve ölmeye hazırdır. Pan’ın ilk yenilgisi İbrahim’le başlar.
Kan her türlü akacaktır. İbrahim’in diz çöktüğü yer kırmızı, koçun her yanı kırmızı… Kanı başka yöne çekmek belkide en cazip olanıdır. Sorun şu ki ne oldu da kurbanlık olan koç yetersiz kaldı? Başka kurbanlık hayvanlar olaya dahil edildi. İnsanın içindeki kan dürtüsü genişletmiştir.
Castaсeda’nın imzası bıçak yönündedir. Burada İbrahim’le aynı fikirde olmadığı açıktır. Rüya’nın etkisini kaybetmesi koçun kurban edilmesiyle başlar. Sağ tarafta kalan bıçak her türlü kan istemiş ki, bir kurban ortaya çıkmış.. ✪
