Franz Kafka’nın novellası Dönüşüm 1912 yılının sonlarında yazıldı. O yıllardaki nişanlısı Felice Bauer’e, “sefalet içinde yatarken kendisine gelen” ve şimdi de peşini bırakmayan bir roman yazdığını söylüyordu. Çabucak yazabileceğini düşünmüştü. Uzunluğunu tahmin edemiyordu fakat bir ya da iki uzun oturuşta tamamlayabileceğini düşünüyordu. Fakat çok bölündü ve Bauer’e şikayetlerinde gecikmelerin hikayeyi baltaladığını anlattı. Üç hafta sonra, 7 Aralık’ta yapıt tamamlanmıştı. Basılabilmesi için bu kez üç yıl beklemesi gerekecektir. Kafka’nın kitaptan bölümleri arkadaşlarına okuduğu Kasım ve Aralık aylarında metnin sıradışılığı çevrede konuşulur. Avangard edebiyat dergisi çıkaran Franz Blei metni beğendiğini söyler, yayıncı Kurt Wolff Mart 1913’de kitapla ilgilendiğini ve basmak istediğini belirtir, Robert Musil de kitaba ilgi duyduğunu söyler. Aylar geçtikten sonra, Kafka baskıya hazır taslağı tamamlayamadan Birinci Dünya Savaşı patlar, Musil savaşa gider, Blei savaş nedeniyle edebiyat yayınlamayı bırakmıştır. Blei’nin avangard yayını Die weissen Blätter’i devralan René Schickele’nin onayı ve Max Brod’un yardımıyla hikaye Ekim 1915’de dergide çıkar, Aralık 1915’den 1916’ya kadar Leipzig’de incecik bir cilt şeklinde yayımlanır.
Gregor Samsa, bir hamamböceğine dönüşmemişti. Kitapta ısrarla bu kelime kullanılmamış, haşere denmiş, kitabın cildinde herhangi bir yerde tam olarak neye döndüğü belirtilmemişti. Böcek diye tanımlayan, arkadaşları olmuştu. Kitabın başlangıcında özenle seçilmiş yüklemler, Samsa’nın nasıl süründüğünü, (böceklerin yaptığı gibi) tırmandığını belirtirken, çok sayıda bacağının tasviri ve Alman panzerleri gibi kabuğu, dönüştüğü yaratık hakkında ancak fikir verebiliyor. Samsa’nın ailesiyle ilişkisi, kitapta bazı kısımlarda oldukça komikleşir, kara mizah kıvamına gelir.
Dönüşüm ingilizceye tekrar çevrildi. Kapağı hazırlayan Jamie Keenan, 16.yy’da İtalya’da kullanılmış bir yazıtipini dönüştürüp, aşağıdaki kapağı yarattı. Franz Kafka’nın kitabı bir sabah yayımlandığında kendini tipografik haşereye dönüşmüş buldu.
✪
