[su_dropcap style=”light”]J[/su_dropcap]osef Stalin, 1920’li yıllar ortasında Planet of the Apes/Maymunlar Gezegeni benzeri, insan-maymun karışımı bir savaşçı türü yaratılması için dönemin tanınan bilim insanı Ilya Ilyanov’a emir vermiş. “Yeni bir yenilmez insan türü istiyorum, acıya dayanıklı, dirençli ve ne ile beslenirse beslensin, gücü etkilemeyecek bir tür istiyorum,” demiş. 1926 yılında Politbüro Moskova’da “canlı savaş makineleri” yaratmak üzere Bilim Akademisi’ne yazılı emri iletmiş. Öyle bir dönem ki, Sovyetler Birliği, istihdamın gücünün coşkusuyla, hızlı büyümenin getirdiği gözü dönmüşlükle sanayileşmenin uç örneklerini, futuristik kentleri, uzay mimarisini ve sınıfsız, yeni insanın oluşturduğu toplumu tasarlamak üzere çalışıyordu. Kızıl Ordu da yeniden tasarlanan bir detaydı. Şikayet etmeyecek, yeni nesil bir işçi sınıfına ihtiyaç vardı. Beş yıllık kalkınma planına uygun biçimde, hızla sanayileşen ülkenin böylesi bir sınıfa gereksinimi yüksekti.
Bilim insanı Ivanov, Çar’ın hizmeti altında yarış atları için suni döllenme çiftlikleri kurmuş ve hayal gücünün sınırları olmayan biyolog diye ün salmıştı. Kendisine verilen yeni görev için Batı Afrika’da şempanzeler üzerinde ilk deneylerine dönemin parasıyla 200 bin dolar harcadı. Ayrıca ordu için gerekecek gorillerin yetiştirilmesi için deneyler yapmak üzere Stalin’in doğum yeri Gürcistan’da bir tesis inşa edildi. Ivanov’un ilk deneyleri tamamen başarısız oldu. Afrika’da üç dişi şempanzeyi insan spermi ile dölledi. çalışmaların Afrika’da yapılmasının nedeni, hem Stalin’in hem Ivanov’un evrim tarafındaki düşünceleri, Tanrı tarafından yaratılışı kabul etmemeleri, ve maymunları dölleyecek Afrikalı spermlerin, kendi Kafkas köklerine göre başarı ihtimalinin yüksek olduğuna inanmalarıydı.
Şempanzelerin ikisi Dakar, Marsilya arasında gemide öldü, otopsilerinden bir sonuç alamadı. Daha sonra ölen üçüncü şempanzenin otopsisinden de sonuç çıkmadı. Sovyetler Birliği’ndeki tesiste resmen görevlendirilmeyen Ivanov, tesisi birkaç günlüğüne ziyaret etmişti. Tesisle tüm ilişkisi aslında bu kadardı. Ziyareti sonrasında tesise altı şempanze ve beş orangutan getirildi. Yirmi babun da eklendi. Alman bir firmadan İtalya ve Karadeniz yoluyla getirilen büyük maymunkar o kadar hastaydı ki, getiren aracı firmanın yetkilileri daha ülkeden ayrılmadan öldüler. Sadece cinsel olgunluğa erişmemiş yavruları sağ kaldı. Daha sonra, İkinci Dünya Savaşı öncesinde getirilen bir başka grup maymun da, sağ kalan bir orangutan haricinde öldü. Ivanov, tümüyleilgisiz bir nedenle beş yıl hapse mahkum oldu. Hapis cezası daha sonra Kazakistan’da sürgüne çevrildi. 1931 yılında sürgün gittiği ülkede, 1932 yılında donmuş tren raylarının üzerinde hastalanmış şekilde bulundu ve hayatını kaybetti. ABD basını daha sonraları, bu olayı Anti-Sovyet propagandasında kullanmak için olsa, Ivanov’un Gürcistan’daki deneylerinde maymun ve insan spermlerini karıştırma denemeleri de başarısız oldu diye yansıttı. ABD basınına göre, deneylerini Küba’da sürdürmeye kalkınca, basında geniş yer bulan deneylerin ses getirmesi nedeniyle Ivanos çalışmalarına son vermişti. O kadar para harcayıp, elde sıfır ile Stalin’in karşısına çıkınca da hapsi boylamıştı.
Dönemin Sovyet gazeteleri ise, yaklaşık on yıl süresinde, 1920-1930 arasında, bu çabalara zaman zaman geniş yer ayırdı. Gazete haberlerine göre hem erkek hem kadın birçok yoldaş, bu deneylerde kendilerinden yararlanılması için başvuru yapmıştı. Daha sonraları, “bazı kendini bilmezlerin maymunlarla cinsi münasebete girdikleri” iddia edilse de, tesisin çalışma listesinde yer alan birkaç kişinin bazı deneylerde yer aldıklarını belli belirsiz söylemeleri dışında, kesin bir bilgi ortaya çıkmadı. Tesis ilerleyen yıllarda, Sovyetler Birliği Tıbbi Bilimler Akademisi adıyla hizmet verdi. Tesiste yapılan birçok hastalık deneyi sayesinde, Sovyet Askerleri’nin savaş süresince bulaşıcı birçok hastalığı atlattığı biliniyor. ✪
