Dün gece, Dolmabahçe Sarayı Hasbahçe’de, Semiha Berksoy Opera Vakfı tarafından düzenlenen bir etkinlik ile ulusal operamızın başlangıcı sayılan “Öz Soy” operasının ilk temsilinin 75. yıldönümü “Müzik ve Sahne Sanatları Bayramı” olarak kutlandı.
Futuristika! olarak katıldığımız, Boğaz’ın serinliğinde kendisini kaybetmiş “yıldızlar” eşliğinde eşsiz bir işitsel ziyafete dönüşen gece için öncelikle Zeliha Berksoy‘a, Mesut İtku‘ya, tüm vakıf üyelerine, ışıltılı gözleriyle her daim gülümseyen genç sanatçılara ve sponsorlara -özellikle kariyer.net’e- teşekkür ederiz.
Okan Bayülgen ve adını yakalayamadığımız hanımefendinin (*Tiyatro sanatçısı Almula Hanımefendi) nazik seslenişleriyle ilerleyen gecede konuşma yapan İlber Ortaylı, Halit Kıvanç, Ersin Antep ve Ertuğrul Günay’a da bahsettikleri ilginç anektodlar ve anılar için de ayrıca teşekkürler.
Unutmadan, gecenin akışında aslında yeri olmayan fakat bilmeden de olsa zamanlama olarak gayet uygun düşen bir anda; *Ersin Antep’in konuşması sırasında; İlber Ortaylı’nın ifadesiyle “Ebedi Şefimiz” Atatürk’ün sayesinde 75 yıl önce yine bir 19 Haziran gecesinde, ilk Türk operasının sergilenmesine yakın dakikalarda Boğaz’ın Dolmabahçe civarındaki tesislerinde yaşanan düğünlerin başlayan havai fişek gösterileri için de düğün sahiplerine teşekkürler.
Kısaca Öz Soy operası
Atatürk, İran Şehinşahı Rıza Şah Pehlevi’nin Türkiye’ye gelişi şerefine, Türk-İran dostluğunu pekiştirmek niyetiyle bir opera temsilinin hazırlanmasını ister. Şah’ın ziyaretine sadece 20 gün vardır. Dönemin sanatçılarının pek çoğunun çekinmesine rağmen genç ve cesur Münir Hayri Egeli, Atatürk’ün belirlediği konu üzerine librettoyu oluşturmaya başlar. Atatürk ve Egeli sık sık bir araya gelerek libretto üzerinde çalışmalar yaparlar. Beste ise o zamanlar henüz 27 yaşında olan Ahmet Adnan Saygun tarafından hazırlanır. Üç perdelik “Öz Soy” operası, 19 Haziran 1934’de Halkevinde Atatürk’ün ve Şah’ın huzurlarında başarıyla sergilenir. Ulu anne rolünde Nimet Vahit vardır, Feridun rolünde Nurullah Şevket Taşkıran. Ahriman rolünde Süleyman Tamer ve Ayşim rolünde ise Semiha Berksoy. Berksoy, “… Öz Soy ile ilk defa olarak birkaç yüz genç el birliği ile bir sahne inkilabını başaracaktır. Memleketimizde ilk defa olarak opera nevinden bir eser böylece sahneye konmuş oluyor. Öz Soy denebilir ki bizim ilk milli operamızdır.” yazmıştır Öz Soy’un program kitapçığında.
Programın dinleti bölümünde Adnan Saygun’un Öz Soy operasından -sayfanın biraz altında bir kısmını dinleyebileceğiniz- “Hatun’un Deyişi”, G. Puccini’nin Tosca operasından “Tosca’nın Aryası”, G. Verdi’nin La Traviata operasından “Violetta’nın Aryası” ve yine G. Puccini’nin Madame Butterfly operasından “Butterfly’ın Aryası”nı bizlere mutheşem yorumuyla sunan soprano Evren Ekşi ve yeteneği kadar sevimliliğiyle de göz dolduran piyanist Ender Ormanlar’ı dinlerken gece artık sarayın üzerine tümüyle çökmüştü.
Semiha Berksoy Opera Vakfı Ödülleri’nin de verildiği gecede, Devlet Opera sanatçılarından soprano Özgül Tanyeri, bas-bariton Mustafa İktu (adına kızı) ve Evren Ekşi ödül aldılar. Eleştirmenler tarafından “Sahnesi ve sesi daima mutluluk verici” olarak tanımlanan Mustafa İktu ve opera tarihimizin mihenk taşlarından Özgül Tanyeri’nin seçme yorumlarının kayıtlarını da dinleyebildiğimiz programın bir sonraki bölümü ise Prag Operası sanatçısı Slovak asıllı soprano Gabriela Benackova konseri oldu.
Sloakya/Çek Cumhuriyeti’nin yetiştirdiği en başarılı sopranolardan olan Gabriela Benackova ve kendisine piyanosuyla eşlik eden Bronislav Prochazka ile müzik sona erdi ve gece Hasbahçe’de kırmızı şarap eşliğinde iyice demlendi…
Gabriela Benackova konser programı şöyle idi:
B. Smetana, Satılmış Nişanlı, Marenka’nın Aryası
A. Dvorak, Rusalka, Rusalka’nın Ay’a Şarkısı
G. Puccini, La Boheme, Mimi’nin Aryası
A. Boito, Mefistofele, Margareta’nın Aryası
G. Verdi, Otello, Desdemona’nın Aryası
L. Janacek, Jenufa, Ave Maria
A. Dvorak, Rusalka’nın Ay’a Şarkısı (Mesicku na nebi hlubokem)
İlahi sesiyle bizi bizden alıp bize getiren Gabriela Benackova’ya ve eşsiz yorumuyla Bronislav Prochazka’ya ne kadar teşekkür etsek azdır. Dekujeme za vsechno, to byla radost poslouchat vas :)
Semiha Berksoy Vakfı “Müzik ve Sanat Bayramı” – 75. yılında Öz Soy Operası – 1. Albüm
Semiha Berksoy Vakfı “Müzik ve Sanat Bayramı” – 75. yılında Öz Soy Operası – 2. Albüm
***
✪
