MANİFESTO HAKKINDA
– Timmy Chih-Ting Chen
1987 Tayvan Sinema Manifestosu (alternatif bir sinema için varoluş alanı sağlamak için) ilk olarak 15 Ocak 1987 ‘de Hong Kong sinema dergisi Film Biweekly’de (Sayı 205) yayımlandı ve Hong Kong – Tayvan sinema bağlantısını, dostluğunu ortaya koydu. Daha sonra 24 Ocak 1987‘de China Times’ın edebiyat ekinde ve Şubat 1987’de Literary Star (Sayı 114) dergisinde yayımlandı. Manifestonun Hong Kong’da yayımlanan baskısının China Times’tan yeniden basılması planlanmıştı ama metin öncülünü takip edecek şekilde genişledi.
Tayvan Yeni Sineması, 1982 yılında, hükümet destekli Central Motion Picture Corporation (CMPC) tarafından çekilen ve dört genç yönetmen, Jim Tao Te – chen, Edward Yang, Ko I – chen ve Chang Yi’nin rol aldığı In Our Time (Bizim Zamanımızda) adlı dört bölümlük omnibus filmiyle doğdu. O zamanlar, Tayvan film endüstrisi, Hong Kong sinemasının yükselişi ve yaygın video korsanlığı nedeniyle kriz içindeydi. CMPC yeni filme bir şans verdi ve film gişe rekoru kırdı, bu da Yeni Sinema Hareketi’ni başlattı. Bununla birlikte, seyirciler/eleştirmenler ve Yeni Sinema arasındaki balayı iki yıl içinde sona erdi. 1985’te eleştirmen Du Yunzhi, Yeni Sinema’yı “Tayvan sinemasını bitirmekle”, eleştirmen Liang Liang’ı ise “Tanrılar Kimdir, Papalar kimlerdir?” makalesinde”Edmond Wong, Peggy Chiao, Chen Kuo-fu ve Jan Hung-tze (Zhan Hongzhi) gibi avangard film eleştirmenlerine, özellikle Hou Hsiao-hsien ve Edward Yang gibi kendini beğenmiş Yeni Sinema yönetmenlerini, yani “tanrıları” idolleştirmele suçladı.
Uluslararası film festivallerinde New Cinema filmleri yurtdışında ödüller kazansa da gişe pisliği olarak kabul edilmiş ve Altın At Ödülleri’nde soğuk bir şekilde karşılanmıştı. Edward Yang’ın Taipei Öyküsü (1985), yalnızca dört gün sonra sinemalardan çekilmek zorunda kaldı ve Altın At’ta hiçbir ödül kazanamadı, ancak Locarno’da bir eleştirmenin övgüsünü aldı. 1986 Altın At Ödülleri’nde Hou’nun Dust in the Win’i (1986) hiçbir adaylık alamadı (Yang o yıl aday gösterilmemenin daha onurlu olduğu yorumunu yaptı) ve Yang’ın The Terrorizer’ı (1986) sadece En İyi Film ödülünü kazandı. Film eleştirmeni Ting Xiang (Hua Jingjiang), bireysel bölümlerin hiçbiri öne çıkmadığı için bu ikinci filmin meşruiyetini sorguladı.
1986 Altın At Ödülleri adaylıkları 30 Ekim 1986’da açıklandı. Edward Yang’ın 6 Kasım 1986 ‘da Taipei’deki Japon tarzı evinde Yeni Sinema film yapımcıları ve eleştirmenleriyle 40. doğum gününü kutlarken Altın At’ı kınadıkları, “Tayvan Sinema Manifestosu” fikrini tasarladıkları ve şarap kadehlerini kaldırdıkları düşünülebilir. Bununla birlikte manifestoyla görevlendirilmiş yazarıJan Hung-tze, Taichung’da kanserden muzdarip babasına baktığı için ortada yoktu, Peggy Chiao da bu durumda Hsieh Tsai-chun’dan (Tang Nuo) istedi. Chu Tien-hsin’in (Zhu Tianxin) kocası, Jan’a partideki tüm tartışmayı aktaracaktı. Manifestonun Kasım ayı sonlarında Golden Horse sezonunda yayınlanmış olması gerekiyordu. Ancak, aralık ayı başlarında Hong Kong’lu eleştirmen Li Cheuk-to da dahil olmak üzere herkes hala Yang’ın evinde Jan’ı bekliyordu.
Jan el yazmasını hastanede tamamladı. Aralık ortasında, eleştirmen Shu Kei taslağı Hong Kong’a getirdi. Aralık ayı sonlarında Edmond Wong, Film BiWeekly’nin editörlüğünü yapan Cheuk-to’ya yazılı manifestoyu ve imzacıların listesini getirdi. 5 Ocak 1987‘de Cheuk-to, Peggy’yi aradı ve bildirinin 15 Ocak’ta China Times’ta iki gün boyunca beş ilgili makale ile yayınlanacağını belirtti. Aralarında Tony Rayns’in de bulunduğu Hong Kong film topluluğundan imzacılar, krizde “alternatif bir sinemaya” destek göstermiş oldular. Manifesto ve ilgili beş makalenin 24 -25 Ocak tarihlerinde yayınlanmasından sonra, Yeni Sinema grubundaki iç anlaşmazlıklar ortaya çıkmaya başladı. Edward Yang buna “sonun başlangıcı” dedi.
1987 TAYVAN SİNEMA MANİFESTOSU
ALTERNATİF SİNEMANIN VAR OLMASI İÇİN ALAN SAĞLAMAK
1986 ve 1987 yılları arasında Tayvan’ın film ortamının iki yıldaki gelişimine baktığımızda, Tayvan sinemasının bir dönüm noktasında olduğunu derinden hissediyoruz.
Bu kritik noktada, aşağıdaki ortak imza sahipleri, endişelerimizi ve endişelerimizi acilen ifade etmemiz gerektiğine inanmaktadır. Bu metin, paylaşılan konumumuzu ve görüşlerimizi açıklayacak ve aynı zamanda film politikasına ve film ortamına yönelik umutlarımızı ve itirazlarımızı açıklayacaktır.
SİNEMAYA BAKIŞIMIZ
Sinemanın bilinçli bir yaratıcı etkinlik, bir sanat formu hatta kendini yansıtan ve tarih duygusu içeren ulusal bir kültürel etkinlik olabileceğine inanıyoruz.
Bununla birlikte, sinemanın genellikle daha çok üretim ve tüketim yasaları tarafından kontrol edilen ticari bir faaliyet olduğunu da biliyoruz. Film endüstrisinin ikili kişiliği, çeşitli çıkar gruplarının ve kazanılmış çıkar gruplarının film çevrelerinde görünmesine neden olan yatırım risklerine ve karlılığa sahiptir.
Yukarıdaki iki grubu tanıyoruz. Onların varlığının farkındayız, ama çoğu zaman unutuyoruz. Bu durumu tekrarlamamız gerektiğini hissediyoruz, böylece pozisyonumuzu ifade ettiğimizde ve sorunu değerlendirdiğimizde bu yapısal konuları unutmayacağız.
Ticari sinemanın kendi ekonomik yasalarıyla yaşadığına ve öldüğüne inanıyoruz (başarılı reklam filmleri gişede ödüllendirilirken, başarısız reklam filmleri yanlış yatırımlardan ders çıkarmaktadır). Ticari sinema, Kültürel Politika Yönetimi Birimi ve entelektüeller arasındaki kanaat önderlerinin endişe edeceği bir konu değildir.
Bununla birlikte, alternatif bir sinemanın (yaratıcı hırslar, sanatsal eğilimler ve kültürel özbilinç ile) topluma ve kültüre genel olarak daha fazla katkısı olabilir, ancak toplayabildikleri ekonomik kaynaklar daha kıt olabilir. Şu anda, kültürel politikaların, kamuoyunun ve film eleştirisinin önemsemesi ve desteklemesi gereken şey alternatif bir sinemadır.
Tabii ki, tüm filmler yaratıcı niyetleri, sanatsal başarıları ve kültürel özbilinçleri olduğunu iddia ederler. Bu nedenle, Kültürel Politika Yönetim Birimi, medya çalışanları ve film eleştirmenleri sorumluluk almalı ve hangi filmlerin yukarıdaki niteliklere sahip olduğunu ve hangilerinin olmadığını gözlemlemelidir.
FİLM ORTAMI İLE İLGİLİ ENDİŞELERİMİZ
Yaratılış ile iş, kültür politikası ve film eleştirisi arasında bir denge bulmak basittir (her grubun kendi rolünü oynaması şartıyla). Bununla birlikte, Tayvan film ortamının son iki yıldaki gelişimine dayanarak, birkaç ciddi endişeyi ifade etmekten başka seçeneğimiz yok. Yukarıda bahsedilen dengeyi bozan bazı yanlış fikirler ve çarpık güçler olduğu açıktır. Bunun sonucu, Tayvan’da son dört yıldır gelişen “alternatif bir sinemanın” ortaya çıkan yaşam gücünün son nefesini veriyor gibi görünmesidir.
Tayvan’ın film ortamıyla ilgili en büyük endişelerimiz:
[1] POLİTİKA BİRİMİNDEN ŞÜPHE DUYUYORUZ
Filmin finansmanı, 1986 Altın At Ödülleri, yabancı film kota sisteminin iptal edilmesinden sonra uluslararası film festivallerinde filmlerin gösterilmesi için ödül planı ve çok daha fazlası ile ilgili olarak Film Politikası Yönetimi (veya Rehberlik) Birimi hakkında sık sık kafa karışıklığı yaşıyoruz. Film endüstrisine rehberlik eden bir kurum mu, kültüre rehberlik eden bir kurum mu, yoksa siyasi propaganda yapan bir kurum mu bilmiyoruz.
Film Politikası Yönetim Birimi, politika duruşu asla temiz olmadığı gibi aslında şizofrenik. Bazen yurtdışı pazarını genişletme başarısı nedeniyle Kung Fu Kids (1986) gibi filmlere ödüller verir. Diğer zamanlarda, Jyan Ying Bridge (1985) gibi filmlere sosyal eğitim bahanesiyle ödüller verir.”The Heroic Pioneers (1986), Sunset in Cenevre (1986) ve The Kinmen Bombs (1986) gibi [milliyetçi] politika filmleri yapmak için 30 milyon Tayvan doları yatırım yapmaya karar verdiğinde, Film Politikası Yönetimi Birimi bunların etkili bir siyasi propaganda işlevi görebileceğine inanıyor herhalde.
Kültürel politika perspektifinden bakıldığında, bu politikalar garip, hatta anlaşılmazdır. Ancak bu gerçekler tekrar tekrar gözlerimizin önünde gerçekleşiyor ve bu da bizi bu toplumun kültürel politikalarını yöneten kurumun kültürel faaliyetleri destekleme veya anlama konusunda belki de hiç kararlı olmadığına inandırıyor.
[2] MEDYADAN ŞÜPHE DUYUYORUZ
Tayvan medyası, bir bütün olarak toplumu iyileştirmek için denetleyici ve destekleyici rolünü üstleniyor gibi görünmektedir, son birkaç yılda ileriye dönük bir vizyona sahip olmuş ve siyasi haberlerin, tüketici haberlerinin ve çevresel haberlerin tüm yönlerine somut katkılar sağlamıştır.
Buna karşılık, medya hiçbir zaman film faaliyetlerini kültürel faaliyetler olarak görmemiş ve profesyonel bilgiye sahip bir destek sistemi sağlamayı amaçlamamıştır (ancak, edebiyat ve sahne sanatları söz konusu olduğunda medya bir şeyler yapmıştır). Dahası, medya film faaliyetlerine, film personelini aşağılayan ve yıldızları özel skandallar manşetine taşıyan haberlere karşı açıkça “ayrımcılık” yapıyor. Peki ya film kültürü? Uluslararası bir film festivalinde ödül kazanan ve aslında Tayvan’ın denizaşırı ülkelerdeki ulusal imajını genişleten bir film hiç tartışılmayabilir veya haberi bile yapılmayabilir.
Medya film faaliyetlerini nasıl değerlendiriyor? Mevcut medya içeriğine ve kalitesine bakarsak, yetkili kişiler hakkında şüpheci olmaktan kendimizi alamıyoruz. Bu önemli sosyal aktiviteye hiçbir zaman değer vermemiş, önem vermemiş veya anlamamışlardır. Bu anlamda bu onların adına bir “görev ihmalidir”.
Notlar:
15 Ocak 1987 ‘de Hong Kong Film dergisi Biweekly’de (Sayı 205), 24 Ocak 1087 cumartesi günü China Times’ın edebiyat ekinde ve Şubat 1987’de Literary Star’da (Sayı 114) yayınlanan manifestonun üç versiyonu arasında birkaç fark var. Burada sunulan çeviride bu üç farklı versiyon bir araya getirildi. Aradaki temel fark, China Times versiyonunun üç milliyetçi politika filminin adını atlanmasıdır. The Heroic Pioneers (1986). Sunset in Genera (1986) ve The Kinmen Bombs (1986) muhtemelen sansür nedeniyle çıkmamış.
Yanda, Biweekly Film’de yayınlanan manifestonun sonunda büyük puntolarla listelenen Hong Kong film çevresinden bu manifestoyu destekleyen ”benzer ruhların ” isimleri verilmiştir.
Davet edilen imzacılar listesi:
Ding Yah-ming
Xiao Ye
Ray Jiing
Wang Shaudi
Wang Feilin
Bai Luo
Chu Tien-wen
Chu Tien-hsin
Lee Daw-ming
Christopher Doyle (Du Kefeng)
Tu Duu-chih
Chiu Yen-ming
Wu Cheng-huan
Wu Nien-jen
Wu Jing-jyi (Wu Jingji)
Lin Hwai-min
Cho Ming
Chin Shih-chieh
Chin Heng-wei
Ko I-chen
Hu Tai-li
Hou Hsiao-hsien
Shi Song
Kao Hsin-chiang
Tsai Chin
Feii Lu
Stan Lai
Ma l-kung
Kuo Li-hsin (Guo Lixin)
Jim Tao Te-chen
Tao Hsiao-ching
Huang Chun-ming
Edmond Wong
Chen Kun-hou
Chen Yu-hang
Chen Yingzhen
Chen Chun-chen
Chen Kuo-fu
Cheng Tsun-shing
Chang Yi
Chang Chang-yan
Chang Chao-tang
Chang Hua-kun
Tseng Chuang-hsiang
Tong Wa (Chang Chi-ming)
Peggy Chiao
Wan Jen
Jan Hung-tze (Zhan Hongzhi)
Edward Yang
Yang Sen-hong
Liao Ching-song
Qiwu Zi (Chi Lung-zin)
Chiang Hsun
Yukarıdaki manifestoyu destekliyoruz:
Allen Fong
Eddie Fong Ling-ching
Manfred Wong
Yin Huaiwen
Sek Kei
Ng Ho
Li Cheuk-to
Lee Mer
Chiu Kang-chien (Yau Kong-kin)
Kam Ping-hing
Lam Yuk-wah
Nansun Shi
Tsui Hark
Leong Mo-ling
Chen Huiyang
Tony Au
Alfred Cheung
Shu Kei
Zuni Icosahedron
Wong Chi
Lau Shing-hon
Lai Kit
Calvin Poon Yuen-leung
Michael Lam
Stanley Kwan
Law Kar
Law Wai-ming
Tony Rayns
Hong Kong Film Culture Centre
Film Biweekly ✪