“22 Ocak 1879’da Isandlwana’da 1.500-2.000 kişilik İngiliz birliğinin 20.000 Zulu’ya karşı yapabileceği, verdikleri 1.329 ölüye karşı 2-3.000 Zulu savaşçısını öldürmek olmuştur” Rorke’s drift ve Isandlwana savaşı.
Tarihi Anglo-Zulu meydan savaşına sahne olan Rorke’s Drift, Dundee’den yaklaşık 42km uzaklıktadır. 22 Ocak 1879’da 139 İngiliz askeri 4.000 kişilik Zulu ordusunu burada kıstırmıştır. İngiliz askerleri savaş sonrasında başarılarından ötürü tek bir meydan savaşı için oldukça fazla olan 11 Victoria Cross nişanına layık görülmüştür. Aynı bölgede, Isandlwana savaş meydanında ise 25.000 Zulu savaşçısı İngiliz ordusunu ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Dundee ve Ladysmith civarı İngilizler ve Boerler arasındaki savaşların yapıldığı yerler olarak tarihe geçmiştir.
Kumbeka Qwabe – uMcijo Alayı – Röportaj tarihi: 1929
“…Çarpışma o kadar vahşi idi ki Buffalo nehriden sadece bir avuç beyaz adam bizden kaçabildi. Kimseye acımadık ve biz de bize acınmasını istemedik. Kamptaki tüm beyaz adamları öldürdük, atlarını ve hayvanlarını da. Ölü bedenleri şişmesin diye öldürdükten sonra hepsinin karınlarını yardık.
Bedenlerini parçalara ayırdıktan sonra, beyaz adamların tüfeklerini ve çadırlarını aldık, vagonlarını geride bıraktık. Bizimkilerden öldürülenler arasında liderimiz Mkhosana (Buyela’ların Inkosi’si (Kral, şef) ve uMcijo’ların Induna’sı (Lider, komutan)) vardı. Akrabaları ölüleri ve yararlılarını almaya gelene kadar yüzünü bir kalkanla örttük. Ölü beyaz adamları düştükleri yere bıraktık ve bir süre sonra gömüldüler.
…Ben sadece bir adam öldürdüm. Sağdan sola doğru ateş ederken tabancası dum dum diyordu ve yanına yaklaşıp assegai’mi sağ kolunun altına sapladım, sol taraftan kaburgalarının arasından çıkarana kadar bırakmadım. Yere yığılırken assegai’mi çektim ve karnını yardım ki benim insanlarımdan başkasını artık vurmasın… “
*Frank Bourne, bir Rorke’s Drift kahramanıyla röportaj: 1. Bölüm ve 2. Bölüm ✪
