Görsel: makr.io

Remix 101

Ahmet A. Sabancı, insanın gelişimini, sosyal evrimini oluşturan remix kültürüne dikkat çekiyor. İnsan, remix yaparak üretir.
Aralık '12
Görsel: makr.io

DERS 1: Remix Sadece Müzikte Yapılan Bir Şey Değildir

Remix kelimesinin aklımıza ilk olarak müziği veya videoyu getirmesinin tek sebebi onu sınırlı bir şekilde kullanıyor olmamız. Remixin yerine kullandığımız ya da kullanabileceğimiz bazı kelimeler; yaratmak, icat etmek, üretmek, bestelemek, yazmak.

Büyük ihtimalle şu anda bağlantıyı kurmaya çalışıyorsunuz. Şöyle ki, remix yaparken geçtiğimiz aşamalar aslında tüm bunları yaparken geçirdiğimiz aşamalardan farksız. Hepsini aynı şekilde yapıyoruz ama bunun farkında değiliz. Kirby Ferguson, remixi şu şekilde formüle ediyor;

Kopyalama + Dönüştürme + Birleştirme

 

Yani daha önce karşılaştığımız ya da bulduğumuz bazı materyalleri kendimiz için kopyalıyoruz (dikkat edin çalmıyoruz), onları kullanabileceğimiz şekilde dönüştürüyoruz ve sonrasında elimizdeki diğer materyallerle birleştiriyoruz. Remix yapmanın tarifi bu. Peki bu tarifi sadece remix yaparken mi kullanıyoruz?

Bir roman yazarken o romanda kullanacağımız fikirler bir anda zihnimizde mi parlar yoksa bir yerlerden mi ediniriz? Bir şey icat ederken ne icat edeceğimizi bir aydınlanma ile mi buluruz? Bir felsefe kuramını vahiy ile mi ortaya koyarız?

Tüm bunlar için önce bir yerlerden materyaller geçer elimize, zihnimize. Biz bu materyalleri kendi planımıza uygun bir şekilde dönüştürürüz, düzenleriz. Ardından da benzer şekillerde elde ettiğimiz diğer materyallerle planımızdaki gibi bir araya getiririz ve ortaya üretimimiz çıkar. Bunun remixten herhangi bir farkı var mı?

Remix, her ne kadar farklı bir şekilde adlandırıyor olsak da insanlığın tüm üretim şeklidir. Hemen her şeyi remix ile ortaya koyarız. İnsanlığın gelişimi, sosyal evrimimiz remixlerden ibarettir. İnsan zihni, remix yaparak üretir. Yaptığımız her şey, evet her şey, remixtir.

(Yazının devamında üretimle ilgili her türlü fiilin yerine ‘remix’i kullanacağım.)

DERS 2: Remix Yapmak Kimsenin Özelinde Olamaz

Bazı insanlar remixin sonunu getirmek istiyor. Daha doğrusu sadece kendilerinin ya da kendileriyle benzer koşullarda olanların remix yapabilmesini istiyor.

Şöyle ki, günümüzde insanlığın ekonomik ve siyasi gelişimi fikirleri ve bilgiyi çok garip bir noktaya koyma çabası içerisinde. Fikirlere tamamen birbirlerinden bağımsız birer ürünmüş gibi davranarak onları koruma altına almaya yani kontrol altında tutmak istiyorlar. Bunun için telif hakları yasalarından başlayarak ellerindeki her türlü gücü kullanmaktalar.

Böyle bir şeyin peşinde olmalarının en önemli sebebi ise fikirlerin ve bilginin gerçek öneminin farkına varmış olmaları. Kurdukları ekonomik ve siyasi yapıları, ellerindeki gücü, yaşadıkları hayatları fikirlere ve bilgiye borçlu olduklarını farkettiler. Bununla birlikte de fikirlerin ve bilgilerin ne kadar özgür olduklarını. Buradan vardıkları sonuç ise güçlerini ve rahatlarını korumak için tüm bunları kontrol altına alabilecekleri bir yapı kurmak zorunda olduklarıydı. Günümüzdeki bilgi savaşları, büyük olaylara neden olan telif hakkı davaları gibi bir çok şey bu çıkarımlarından kaynaklanmakta. Eğer böyle olmasaydı Steve Jobs gençlik zamanlarında fikirleri çalmak ve onları dönüştürmek konusunda asla bir utanç duymadığını rahatça söylerken 2010 yılında Android’e çalıntı olduğunu iddia ederek savaş açmaya kalkmazdı.

Sorunumuz şu ki, eğer bu istediklerinin gerçekleşmesine izin verirsek, insanlığın tüm gelişimini ekonomik ve siyasi güce sahip olanların eline bırakmış olacağız. Bunun sonunda ise bizim remix yapmak bir yana, onu düşünmemiz bile suç olacakken, tüm hayatımızı ve geleceğimizi o güce sahip olanlar tasarlayacaklar. Onlar sosyal evrimimizin direksiyonunda otururken, geri kalan herkes onların istediklerini tüketmekten başka hiçbir şey yapamayacak. (Böyle bir dünyayı zihninizde canlandırmak zor geliyorsa Cory Doctorow’un Pirate Cinema romanına bir bakın.)

DERS 3: Remixsiz Bir Hayat Düşünülemez

Elbette, ikinci dersteki karanlık dünyanın gelmesini engellemek mümkün. Yapacağımız şey ise çok basit, remix yapmak.

İnternet sayesinde artık fikirlere ve bilgiye ulaşmak çok daha kolay bir hâle geldi. Aradığımız herhangi bir bilgiye kolayca ulaşabiliyor, fikirleri özgürce paylaşabiliyoruz. İnternetin en başından beri amacı bu olduğu için, remix yapabilmemizi kolaylaştırmak adına bize bir çok imkan sunuyor.

Mesela makr.io. Yeni kurulan bu sosyal ağın amacı, insanların görseller üzerinde remixler yapıp birbirleriyle paylaşması ve  remixlerin başka remixler ortaya çıkarmasını sağlamak. Yani, görsel remix ağı. Girin, remixinizi yapmaya başlayın. Bu kadar basit.

Eğer o size yetmediyse, Popcorn Maker var. İstediğiniz videoların linkini alın, istediklerinizi ekleyin, istediğiniz gibi düzenleyin ve kendi videonuzu yaratın. Üstelik ne bir şeyler indirmeye ihtiyacınız var ne de profesyonel bilgiye, tarayıcınızdan çok rahat bir şekilde işinizi görüp ardından remixinizi paylaşmanız mümkün.

Remix, çok basit ve bir o kadar da önemli bir şey. Remix yapamıyor olsaydık hayatta bile kalamazdık. Bu yüzden de remix yapmaktan daha önemli bir şey olamaz. Remix sayesinde hayattayız, yemek yiyoruz, bir şeyler öğrenebiliyoruz ve remix sayesinde şu an ben bu yazıyı yazabiliyorum ve sizler de okuyabiliyorsunuz.

Remix yapın, ne şekilde olursa olsun, ne kadar basit ya da karmaşık olursa olsun, ne hakkında olursa olsun. Aklınıza bir şey geldiyse hemen yapın. Çok kötü de olabilir, rezalet de olabilir ama remix yapmaktan asla vazgeçmeyin. Remix yapmayıp sadece tüketici olursanız, ikinci dersin sonundaki dünyaya bir adım daha yaklaşmış olacağız.

Ama şunu da sakın unutmayın; remix üç aşamadan oluşur, bir değil. Sadece kopyalamak değildir remix, dönüştürme ve birleştirme de var işin içinde.

Yukarıda okuduğunuz yazı aşağıdaki materyallerin bir remixidir;

everythingisaremix.info, Cory Doctorow – Pirate Cinema, makr.io, Popcorn Maker, Where Good Ideas Come From – Steven Johnson, In Praise Of Copying – Marcus Boon, RiP! A Remix Manifesto, William S. Burroughs’un Nova Üçlemesi ve hatırlamayamadığım bir çok başka materyal. ✪